读书人

中国动物志:硬骨鱼纲、鲈形目(五)、虾

发布时间: 2010-04-04 04:20:46 作者:

 中国动物志:硬骨鱼纲、鲈形目(五)、虾虎鱼亚目


基本信息出版社:科学出版社
页码:951 页
出版日期:2008年09月
ISBN:9787030213334
条形码:bkbk810910
版本:第1版
装帧:精装
开本:16
正文语种:中文

内容简介 本志是《中国动物志》硬骨鱼纲鲈形目的第五分卷,记述中国所产虾虎鱼亚目的9科5亚科106属307种(其中有一新种),为中国虾虎鱼亚目.Gobioidei的系统研究总结。
本志是著者在全国各地(包括香港特别行政区和台湾省)广泛调查和标本采集的基础上,根据30余年来积累的大量标本、资料和国内外文献整理编著而成。内容分总论和各论两个部分。总论包括中国虾虎鱼类的研究简史、形态特征、生态学特征、区系组成与地理分布、分类系统与演化和经济利用。各论则按系统进行分类,着重记述种级阶元,对它们的异名、形态特征、地理分布、生活习性和经济利用进行介绍,同时也就调查所及做了介绍,并附插图。各科、亚科、属、种均有检索表。书后有参考文献、英文摘要、中名索引及学名索引等。
本志是迄今记录有关中国鲈形目虾虎鱼亚目鱼类内容最丰富和较为完整的基础资料。可供国内外鱼类学家、水产学家、水产工作者以及水产院校、综合性大学生物学系动物学专业的师生参考。
目录
前言
总论
一、研究简史
二、形态特征
三、生态学特性
四、区系组成与地理分布
五、分类系统与演化
六、经济利用
术语说明
各论
鲈形目PERCIFORMES
虾虎鱼亚目Gobioidei

一、溪鳢科Rhyacichthyidae
1.溪鳢属Rhyacichthys Boulenger,1901(137)
(1)溪鳢Rhyacichthys aspro(Valenciennes,1837)(138)

二、沙塘鳢科Odontobutidae(140)
2.小黄黝鱼属Micropercops Fowler et Bean,1920(141)
(2)小黄黝鱼Micropercops swinhon&(Gtinther,1 873)(142)
3.新沙塘鳢属Neodontobut~Chen,Kottelat et Wu,2002(145)
(3)海南新沙塘鳢Neodontobutis hainanens&(Chen,1985)
4.沙塘鳢属Odontobut&Bleeker,1874
(4)海丰沙塘鳢Odontobutis haifengensis Chen,1 985
(5)河川沙塘鳢Odontobutispotamophila(Giinther,1861)(150)
(6)中华沙塘鳢Odontobutis sinensis Wu,Chen et Chong,2002(153)
(7)鸭绿沙塘鳢OdontobutisyaluensWu,Wu el Xie,1993(158)
5.鲈塘鳢属Perccottus Dybowski,1877(159)
(8)葛氏鲈塘鳢Perccottus glenii Dybowski,1877(160)
6.华黝鱼属Sineleotris Here,1940(162)
(9)萨氏华黝鱼SineleotrissaccharaeHerre,1940(162)

三、塘鳢科Eleotridae
7.乌塘鳢属Bosttychus Lacep6de,1801(165)
(10)乌塘鳢Bostrychus sinensis Lacep6de,1801(165)
8.嵴塘鳢属But&Bleeker,1856
(11)裸首嵴塘鳢Butis gymnopomus(Bleeker,1853)
(12)锯嵴塘鳢Butis koilomatodon(Bleeker,1849)
(13)黑点嵴塘鳢Butis melanostigma(Bleeker,1849)
9.塘鳢属Eleotris Bloch et Schneider,1801
(14)刺盖塘鳢Eleotris acanthopoma Bleeker,1 853
(15)褐塘鳢Eleotrisf.sea(Schneider et Forster,1801)
(16)黑体塘鳢Eleotris melanosoma Bleeker,1852(180)
(17)来头塘鳢Eleotr&oxycephalaTemminck etSchlegel,1845(182)
10.黄黝鱼属Hypseleotris Gill,1863
(18)似鲤黄黝鱼Hypseleotris cyprinoides(Valenciennes,1837)
1 1.蛇塘鳢属Ophieleotris Aurich,1938
(19)无孔蛇塘鳢Ophieleotr&aporos(Bleeker,1854)
12.头孔塘鳢属Ophiocara Gill,1863
(20)头孔塘鳢Ophiocaraporocephala(Valenciennes,1 837)
13.尖塘鳢属Oxyeleotris Bleeker,1874
(21)云斑尖塘鳢Oxyeleotris marmorata(Bleeker,1852)
14.细齿塘鳢属Philypnus Valenciennes,1837
(22)海南细齿塘鳢mfypn.s chalmersi Nichols et Pope,1927

四、虾虎鱼科Gobiidae
(一)虾虎鱼亚科Gobiinae
l 5.刺虾虎鱼属Acanthogobius Gill,1 859
(23)长体刺虾虎鱼Acanthogobius elongata(Fang,1 942)
(24)黄鳍刺虾虎鱼Acanthogobiusflavimanus(Temminck et Schlegel,l 845)
(25)乳色刺虾虎鱼Acanthogobius lactipes(Hilgendor~1 879)
(26)棕刺虾虎鱼Acanthogobius luridus Ni et Wu,1985
(27)斑尾刺虾虎鱼Acanthogobius ommaturus(Richardson,1845)
(28)斑鳍刺虾虎鱼Acanthogobius stigmothonus(Richardson,1 845)
16.细棘虾虎鱼属Acentrogobius Bleeker,1874
(29)圆头细棘虾虎鱼Acentrogobius ocyurus(Jordan et Seale,1 907)
(30)头纹细棘虾虎鱼Acentrogobius viganens&(Steindachner,1893)
(31)青斑细棘虾虎鱼Acentrogobius viridipunctatus(Valenciennes,1837)
17.钝尾虾虎鱼属Amblychaeturichthys Bleeker,1 874
(32)六丝钝尾虾虎鱼Amblychaeturichthys hexanema(Bleeker,1 853)
1 8.钝塘鳢属Amblye如otris Bleeker,1 874
(33)福氏钝塘鳢Amblyeleotrisfontanesii(Bleeker,1852)
(34)点纹钝塘鳢Amblyeleotris guttatus(Fowler,1938)
(35)Et本钝塘鳢Amblyeleotrisjaponicus Takagi,1957
(36)小笠原钝塘鳢Amblyeleotris ogasawarensis Yanagisawa,1978
(37)圆眶钝塘鳢Amblyeleotris periophthalmus(Bleeker,1 853)
(38)施氏钝塘鳢Amblyeleotris steinitzi(Klausewitz,1974)
(39)红纹钝塘鳢Amblyeleotris wheeleri(Polunin el Lubbock,1977)
(40)亚诺钝塘鳢Arablyeleotrisyanoi Aonuma et Yoshino,1996
19.钝虾虎鱼属Amblygobius Bleeker,1874
(41)百瑙钝虾虎鱼Amblygobius bynoensis(Richardson,1844)
(42)赫氏钝虾虎鱼Amblygobius hectori(Smith,1957)
(43)短唇钝虾虎鱼Amblygobius nocturnus(Here,1945)
(44)尾斑钝虾虎鱼Amblygobiusphalaena(Valenciennes,1837)
20.缰虾虎鱼属Amoya Here,1927
(45)短吻缰虾虎鱼Amoya brevirostris(Gt~nther,1861)
(46)犬牙缰虾虎鱼Amoya caninus(Valenciennes,1 837)
(47)绿斑缰虾虎鱼Amoya chlorostigmatoides(Bleeker,1 849)
(48)舟山缰虾虎鱼Amoya chusanens&(Herre,1940)
(49)紫鳍缰虾虎鱼Amoyajanthinopterus(Bleeker,l 852)
(50)马达拉斯缰虾虎鱼Amoya madraspatensis(Day,1 868)
(51)小眼缰虾虎鱼Amoya microps(Chu et Wu,1963)
(52)黑带缰虾虎鱼Amoya moloanus(Here,1927)
(53)普氏缰虾虎鱼Amoyapflaumi(Bleeker,1 853)
21.星塘鳢属Asterropteryx RiJppetl,1830
(54)星塘鳢Asterropteryx semipunctatus Rtippell,1 830(266)
(55)棘星塘鳢Asterropteryx spinosa(Goren,1 98 1)
22.软塘鳢属Austrolethops Whitley,1 935
(56)华氏软塘鳢Austrolethops wardi Whitley,1935
23.阿胡虾虎鱼属Awaous Valenciennes,1837
(57)黑首阿胡虾虎鱼Awaous melanocephalus(Bleeker,1 849)(273)
(58)睛斑阿胡虾虎鱼Awaous ocel&r&(Broussonet,1 782)
24.臂毛虾虎鱼属Barbuligobius Lachner et Mekinney,1974(277)
(59)髯毛虾虎鱼Barbuligobius boehlkei Lachner et Mckinney,1974(277)
25.深虾虎鱼属Bathygobius Bleeker,1878
(60)椰子深虾虎鱼Bathygobius cocosens&(Bleeker,1854)
(61)阔头深虾虎鱼Bathygobius cotticeps(Steindachner,1 879)
(62)圆鳍深虾虎鱼Bathygobius cyclopterus(Valenciennes,1 837)
(63)深虾虎鱼Bathygobiusfuscus(R~ppell,1 830)
(64)莱氏深虾虎鱼Bathygobius laddi Fowler,1931
(65)香港深虾虎鱼Bathygobius meggitti(Hora et Mukeqi,1936)
(66)巴东深虾虎鱼Bathygobiuspadangensis(Bleeker,1851)
26.珊瑚虾虎鱼属Bryaninops Smith,1959
(67)宽鳃珊瑚虾虎鱼Bryaninops loki Larson,1985
(68)漂游珊瑚虾虎鱼Bryaninops natans Larson,1985(295)
(69)额突珊瑚虾虎鱼Bryaninops yongei(Davis et Cohen,1969)
27.美虾虎鱼属Callogobius Bleeker,1 874
(70)长鳍美虾虎鱼Callogobius hasseltii(Bleeker,1851)
(7 1)黑缘美虾虎鱼Callogobius nigromarginatus Chen et Shao,2000
(72)冲绳美虾虎鱼Callogobius okinawae(Snyder,1908)
(73)美虾虎鱼Callogobius sclateri(Steindachner,1 879)
(74)史氏美虾虎鱼Callogobius sneHiusi Koumans,1953
(75)种子岛美虾虎鱼Callogobius tanegasimae(Snyder,1908)
28.裸头虾虎鱼属Chaenogobius Gill,1 859
(76)大口裸头虾虎鱼Chaenogobiusgulosus(Sauvage,1882)
29.矛尾虾虎鱼属Chaemrichthys Richardson,1844
(77)矛尾虾虎鱼Chaemrichthys stigmatias Richardson,1844
30.项冠虾虎鱼属Cristatogobius Herre,1927
(78)浅色项冠虾虎鱼Cristatogobius nonatoae(Ablan,1940)
31.拟丝虾虎鱼属Cryptocentroides Popta,1922
(79)拟丝虾虎鱼Cryptocentroides insignis(Seale,1910)
32.丝虾虎鱼属Cryptocentrus Valenciennes,1 837
(80)白背带丝虾虎鱼Cryptocentrus albidorsus(Yanagisawa,1978)
(81)头带丝虾虎鱼Cryptocentrus cephalotaenius Ni,1989
(82)丝虾虎鱼Cryptocentrus cryptocentrus(Valenciennes,1 837)
(83)蓝带丝虾虎鱼Cryptocentrus cyanotaenius(Bleeker,1 853)
(84)长丝虾虎鱼Cryptocentrusfilifer(Valenciennes,1837)
(85)裸头丝虾虎鱼Cryptocentrus gymnocephalus(Bleeker,1853)
(86)眼斑丝虾虎鱼Cryptocentrus nigrocellatus(Yanagisawa,1978)
(87)巴布亚丝虾虎鱼Cryptocentruspapuanus(Peters,1877)
(88)孔雀丝虾虎鱼Cryptocentruspavoninoides(Bleeker,1849)
(89)银丝虾虎鱼Cryptocentruspretiosus Rendahl,1924
(90)红丝虾虎鱼Cryptocentrus FRSSl2S(Cantor,1 849)
(91)纹斑丝虾虎鱼Cryptocentrus strigilliceps(Jordan et Seale,1906)
(92)台湾丝虾虎鱼Cryptocentrus yatsui(Tomiyama,1936)
33.栉眼虾虎鱼属Ctenogobiops Smith,1959
(93)斜带栉眼虾虎鱼Ctenogobiops aurocingulus(Herre,1935)
(94)褐斑栉眼虾虎鱼Ctenogobiops crocineus Smith,1959
(95)台湾栉眼虾虎鱼Ctenogobiopsfomosa Randall,Shao et Chen,2003
(96)点斑栉眼虾虎鱼Ctenogobiopspomastictus Lubbock el Polunin,1977
(97)长棘栉眼虾虎鱼Ctenogobiops tangaroai Lubbock et Polunin,1977
34.捷虾虎鱼属Drombus Jordan et Seale,1905
(98)三角捷虾虎鱼Drombus triangular&(Weber,1909)
35.伊氏虾虎鱼属Egglestonichthys Miller et Wongrat,1979
(99)南海伊氏虾虎鱼Egglestonichthyspatriciae Miller et Wongrat,1979
36.带虾虎鱼属Eutaeniichthys Jordan et Snyder,1901
(100)带虾虎鱼Eutaeniichthys∥Hi Jordan et Snyder,1901
37.矶塘鳢属Eviota Jenkins,1903
(101)矶塘鳢Eviota abax(Jordan et Snyder,1901)
(102)白线矶塘鳢Eviota albolineata Jewett et Lachner,1983
~(103)泣矶塘鳢Eviota lacrimae Sunobe,1988
(104)黑体矶塘鳢Eviota melasma Lachner et Kamella,1980
(105)葱绿矶塘鳢Eviotaprasina(Klunzinger,1871)
(106)昆士兰矶塘鳢Eviota queenslandica Whitley,1932
(1071塞班矶塘鳢Eviota saipanensis Fowler,1945
(108)希氏矶塘鳢Eviota sebreei Jordan et Seale,1 906
(109)斑点矶塘鳢Eviota spilota Lachner et Kamella,1980
(110)颞斑矶塘鳢Eviota storthynx(Rofen,1959)
(1 1 1)条尾矶塘鳢Eviota zebrina Lachner et Karnella,1978
38.鹦虾虎鱼属Exyrias Jordan et Seale,1906
(112)纵带鹦虾虎鱼Exyriaspuntang(Bleeker,1851)
39.蜂巢虾虎鱼属Favonigobius Whitley,1930
(113)裸项蜂巢虾虎鱼Favon喀robius gymnauchen(Bleeker,1860)
40.瓣鼻虾虎鱼属Flabelligobius Smith,1956
(114)斯氏瓣鼻虾虎鱼Flabelligobius smi~i Chen et Fang.2003
41.纺锤虾虎鱼属,z岱igobius Whitley,1930
(115)裸项纺锤虾虎鱼Fusigobius duospilus Hoese et Reader.1985
(116)肱斑纺锤虾虎鱼Fusigobius humeralis(Randall,2001)
(117)黄斑纺锤虾虎鱼Fusigobius inframaculatus(Randall,1994)
(118)巨纺锤虾虎鱼Fusigobius maximus(Randall,2001)
(119)短棘纺锤虾虎鱼Fusigobius neophytus fGfinther.1877)
42.盖棘虾虎鱼属Gladiogobius Herre,1933
(120)剑盖棘虾虎鱼Gladiogobius enslye,Herre,1933
43.舌虾虎鱼属Glossogobius Gill.1 859
(121)金黄舌虾虎鱼Glossogobius aureus Akihito et Meguro.1975
(124)拟背斑舌虾虎鱼Glossogobius brunnoides(Nichols,1951)
(125)西里伯舌虾虎鱼Glossogobius celebius(Valenciennes,1837)
(126)钝吻舌虾虎鱼Glossogobius circumspectus(Macleay.1883)
(1 27)舌虾虎鱼Glossogobius giuris(Hamilton,l 822)
(128)斑纹舌虾虎鱼Glossogobius olivaceus(Temminck et Schlegel.1845)
44.颌鳞虾虎鱼属Gnatholepis Bleeker,1874
(129)颌鳞虾虎鱼Gnatholepis anjerensis(Bleeker,1850
(130)臀斑颌鳞虾虎鱼Gnatholepis deltoides(Seale,1901)
(131)肩斑颌鳞虾虎鱼Gnatholepis scapulostigmaHerre.1953
45.叶虾虎鱼属Gobiodon Bleeker,l 856
(132)橙色叶虾虎鱼Gobiodon citrinus(Rfippell,1838)
(133)红点叶虾虎鱼Gobiodon erythrospilus Bleeker.1875
(134)棕褐叶虾虎鱼Gobiodonfulvus Herre,1927
(1 35)宽纹叶虾虎鱼Gobiodon histrio(Valenciennes,1 837)
(136)多线叶虾虎值Gobiodon multilineatus Wu,1979
(137)眼带叶虾虎鱼Gobiodon oculolineatus Wu,1979
(138)黄体叶虾虎鱼Gobiodon okinawae Sawada,Arai et Abe,1972
(139)五线叶虾虎鱼Gobiodon quinquestrigatus(Valenciennes.1837)
(140)灰叶虾虎鱼Gobiodon unicolor(Castelnau,1873)
46.髯虾虎鱼属Gobiopsis Steindachner,1861
……
序言 虾虎鱼亚目鱼类是现生的鲈形目鱼类中最大的一个类群,全世界虾虎鱼类有9科(Akihito2002;Nelson,2006),270属,约2211种(Nelson,2006)。它们广泛分布于亚洲,大洋洲,非洲,南、北美洲及欧洲的热带、亚热带和温带水域中。中国地处亚洲东部,跨越热带、亚热带及温带水域,沿岸地形复杂,有珊瑚礁区、岩礁区、滩涂区和石砾区,岛屿星罗棋布,境内河川纵横交错,是虾虎鱼类生息的最好场所,因而中国也是世界上虾虎鱼类较为丰富的国家之一。中国现有虾虎鱼类9科5亚科106属307种(其中有一新种),占世界虾虎鱼类总数2211种的13.9%。
在中国,由于虾虎鱼类体型小,数量少,多数种类无经济价值,因而对它的研究长期以来乏人问津。早在20世纪30~40年代,我国学者就开始对虾虎鱼类进行研究和报道,受条件的限制,当时仅有局部水域的采集及零星的报告,缺乏大范围的调查和系统研究。直到50年代,我国鱼类学家郑葆珊教授先后对黄海、渤海及南海的虾虎鱼类进行了系统的、比较全面的调查和采集,其研究成果于1955年、1962年分别发表在《黄渤海鱼类调查报告》和《南海鱼类志》中。
20世纪50年代末至60年代初,我国著名鱼类学家、恩师朱元鼎教授和著者开始对东海的虾虎鱼类进行比较系统的调查和采集,经过多年的整理,其研究成果见于1963年出版的《东海鱼类志》中的虾虎鱼亚目。从1975年开始,著者参加了由朱元鼎教授主持的福建海洋及淡水虾虎鱼类的调查,其研究成果见于1984~1985年出版的《福建鱼类志》。1977年,著者在国家水产总局南海水产研究所主持下对南海诸岛海域的虾虎鱼类进行较大范围的调查采集,其研究成果见于1979年出版的《南海诸岛海域鱼类志》。1983~1987年,著者参加了由中国水产科学研究院珠江水产研究所主持的对海南岛及广东的淡水及河口虾虎鱼类所进行的大范围调查,其研究成果见于1986年出版的《海南岛淡水及河口鱼类志》和1991年出版的《广东淡水鱼类志》。
上述地区鱼类志的出版为《中国动物志》的编写提供了较为系统和完整的基础资料。自那时以来,在恩师指导下,著者和同事们继续开展对中国虾虎鱼类的调查和采集工作。1986年12月,恩师不幸仙逝,但是他对我国虾虎鱼类开拓性的研究工作一直激励着我们。30多年来,我们总共采获各种虾虎鱼类标本1.1万尾,这为本书的编写提供了可靠的物质基础。
由于中国地域广阔,而虾虎鱼类广泛分布于大陆沿岸及内陆水域的广大地区,要对虾虎鱼类进行全国性调查采集,仅依靠我们少数几个人是很难完成的。
文摘 插图:

读书人网 >科学与自然

热点推荐